Stanisław Baj
urodził się 2 czerwca 1953 roku na Podlasiu w Dołhobrodach, wsi położonej nad Bugiem, na granicy z Białorusią. Tutaj spędził dzieciństwo, chodził do szkoły podstawowej. Zawsze lubił rysować. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu, a później zdał na studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Początkowo myślał o rzetelnym fachu konserwatora sztuki, ale marzył o rzeźbie. Tak wspomina swoją drogę na egzamin wstępny: „w pociągu do Warszawy już przed Otwockiem wiedziałem, że to będzie jednak sztuka czysta”. I ostatecznie wybrał malarstwo. Trafił do profesorów: Michała Byliny i Jacka Sienickiego. Dyplom z wyróżnieniem obronił w pracowni prof. Ludwika Maciąga. Dodatkowo wykonał aneks z grafiki u prof. Haliny Chrostowskiej.
Profesor
W 1982 został asystentem prof. Maciąga - swego wieloletniego mentora i przyjaciela. Najwyższym dowodem zaufania mistrza do ucznia było to, że prof. Maciąg zaprosił Baja do sportretowania siebie na łożu śmierci. Obecnie Baj jako profesor zwyczajny, prowadzi pracownię dyplomującą na Wydziale Malarstwa. W latach 2006-2013 sprawował funkcję prorektora do spraw studenckich.Warszawa - Dołhobrody
Życie i pracę artystyczną dzieli miedzy Warszawę i Dołhobrody. W rodzinnym gospodarstwie stworzył nowoczesną pracownię z drewna i szkła, która na zewnątrz zachowuje formę dawnej stodoły. Baj z pasją portretował swoich najbliższych z rodzinnych Dołhobrodów, za ich życia, a niektórych nawet jeszcze – jak sam mówi – „po”. Towarzyszył swojej matce w ostatnich latach, godzinach życia. To uwiecznianie dotkliwej utraty zaprowadziło go nad rzekę, wodę - symbol przemijania; życia i śmierci. Znalazł takie miejsce, w którym zobaczył najwięcej: najdłuższy brzeg, najwięcej światła i najgłębszą toń.
Od 25 lat prawie codziennie Baj staje na brzegu Bugu, w tym jednym, wybranym miejscu i maluje rzekę. Namalował już setki jej wizerunków: od niemal realistycznych, wielobarwnych pejzaży, przez monochromatyczne, złowrogie, aż do kontemplacyjnych pozornych abstrakcji, gdzie tylko jedna, idealna pozioma kreska, wykonana „mokrym w mokrym”, jest ostatnim śladem konkretu. Jest mistrzowskim podpisem artysty.
Potem, w pracowni, przy muzyce ulubionego Arvo Pärta weryfikuje efekty pracy w plenerze, podpisuje.
Potem, w pracowni, przy muzyce ulubionego Arvo Pärta weryfikuje efekty pracy w plenerze, podpisuje.
Dorobek artystyczny
Jego dorobek artystyczny to ponad 100 wystaw indywidualnych i drugie tyle zbiorowych. W Polsce i za granicą. Chętnie przyjmuje zaproszenia nawet do małych galerii i ośrodków kultury. Mówi, że „tam spotyka myśli, które nigdy nie dojechały do Stolicy”.
Laureat nagród i odznaczeń. Jego obrazy ozdabiają okładki wszystkich powieści Wiesława Myśliwskiego - wybitnego pisarza - prywatnie przyjaciela Baja. Prawdziwa więź połączyła tego, który mówi: „Ufam językowi. Wszystko jest w języku. To język ustanawia świat.” z tym, który deklaruje: „Słowa, nawet ciekawe, celne, prawdziwe, są stratą dla mojego malarstwa i dla mnie; wydają się bezużyteczne. Staram się czerpać z milczenia.”
Zapracowany, skupiony, zachłanny. Dokładnie planuje czas. Mówi: „Muszę wykorzystać każdą chwilę. Rozumiesz?”
Zapracowany, skupiony, zachłanny. Dokładnie planuje czas. Mówi: „Muszę wykorzystać każdą chwilę. Rozumiesz?”
Nagrody i odznaczenia:
2023 - Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis2021 - Nagroda w dziedzinie sztuk wizualnych ZAiKS2020 - Nagroda im. Kazimierza Ostrowskiego za rok 2019, edycja 20202017 - Srebrny Medal “Zasłużony Kulturze-Gloria Artis";2016 - Honorowe Obywatelstwo Miasta Biała Podlaska;2013 - Medal Komisji Edukacji Narodowej;2010 - Honorowe Obywatelstwo Gminy Hanna;2000 - Medal „Benemerenti" - odznaczenie honorowe przyznane przez Jana Pawła II;
Wystawy indywidualne:
2023 "Kamień rzeki. Stanisław Baj" - Galeria sztuki Wirydarz, Lublin"Sugry. Rzeka Stanisława Baja" - Muzeum Zespół Synagogalny we Włodawie, Włodawa"Matka. Stanisław Baj" - Muzeum J.I. Kraszewskiego w Romanowie, Romanów"Świadkowie życia. Stanisław Baj" - Muzeum Południowego Podlasia, Biała Podlaska2021„Rzeka Bug - mała historia jednej kreski" - Galeria Sztuki Wirydarz, Lublin;„Wystawa malarstwa - Bug" z kolekcii Gregorza Bachora - Galeria DOM, Sokołowski Ośrodek Kultury w Sokołowie Podlaskim;„Rzeka Bug" - Fundacja „Pałac w Korczewie", Pałac w Korczewie 2020„Rzeka Bug i Portret” - Elisabeth-Anna-Palais, Oldenburg, Niemcy„Luminescencje/Portret Rzeczywisty" - Galeria Gardzienice, Lublin;„Bug i Kamienie" - Galeria Grafiki i Plakatu, Warszawa;„Rzeka" - Muzeum Okręgowe, Konin;„Światło Rzeki" - Muzeum im. St. Staszica, Hrubieszów;Festiwal Języka Polskiego, Szczebrzeszyn;„Stanislaw Baj" - Galeria Winda, Kielce;„Nagroda im. Kazimierza Ostrowskiego XIX edycja" - Zarząd Okręgu Gdańskiego ZPAP, Wystawa Malarstwa w ASP w Gdańsku - aula ASP, Wielka Zbrojownia;„Rzeka Bug" - Gminny Ośrodek Kultury, Janów Podlaski; 2019Galeria Jatki, Ostrów MazowieckaGaleria Widnokrąg, Sandomierz„Rzeka Bug"- Galeria im. Bolesława Biegasa PCKiSz, Ciechanów„Rzeka” - Galeria Muzeum Miejskiego Cafe Silesia, Zabrze„Światło i woda” - Galeria aTAK, Warszawa„Rzeka” - Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega, Pałac w Dzikowie, Tarnobrzeg 2018„Czarna rzeka" - BWA Galeria Sztuki, Olsztyn„Moja rzeka" - Dom Kultury Zacisze, Warszawa„Moja rzeka" z kolekcji Grzegorza Bachora - BWA Galeria Zamojska, Zamość„Obojętne, gdzie to jest na świecie" Muzeum Etnograficzne, Kraków„Portret wody"- Galeria 72 Muzeum Ziemi Chełmskiei, Chełm 2017„Zaklinając przemijanie" - Galeria Na Parterze, Miejska Biblioteka Publiczna, Włodawa„Czarna rzeka" - Galeria Bardzo Biała, Warszawa„Czarna rzeka i inne fascynacje" Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego, Lublin„Zaklinając przemijanie" - Centrum Kultury i Sztuki im. A. Meżeryckiego, Siedlce„Czarna rzeka" - Państwowa Galeria Sztuki, Częstochowa„Malarstwo i rysunek" - Galeria A, Starogardzkie Centrum Kultury im. Michała Faryseja, Starogard Gdański„Malarstwo" - Galeria Miejskiego Centrum Kultury, Gostynin 2016„Rzeka Bug" - Pałac Kultury Zagłębia, Dąbrowa Górnicza„Malarstwo" - Lwowska Galeria Sztuki, Lwów, UkrainaGaleria Sztuki Tadeusza Czarneckiego Biłasówka, Radoszyce„Malarstwo" - Galeria Wspólna - Miejskie Centrum Kultury, BydgoszczMuzeum, Mielnik„Rzeka" - Galeria im. M. E. Andriollego, Nałęczów„Malarstwo i rysunek" - Mała Galeria, Liceum Plastyczne im. Józefa Chełmońskiego, NałęczówGaleria Olsztyńska, Olsztyn„Malarstwo" - Galleri Salling, Hjerk, Roslev, Dania 2015Galeria Forum, Wydział Malarstwa UMK w Toruniu i Akademickie Centrum Kultury i Sztuki Od Nowa, ToruńGaleria Browarna, Łowicz„Fragmenty" - Galeria Wystawa, Warszawa„Malarstwo" - Ośrodek Kultury Bułgarskiej, Warszawa„Malarstwo" - Liceum Plastyczne, Bielsko-Biała 2014„Genius loci. Stanislaw Baj malarstwo i rysunek" - Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej Dom Praczki, Kielce„Syros" - Muzeum im. J. I. Kraszewskiego, Romanów„Światło", Pałac w Radziejowicach„Malarstwo" - Galeria -1, Centrum Olimpijskie im. Jana Pawła II, Warszawa„Malarstwo" - Muzeum Historyczno- Archeologiczne, Ostrowiec Świętokrzyski 2013„Malarstwo" - Targi Sztuki, Kopenhaga, Dania„Malarstwo i grafika" - Galleri Salling, Hjerk, Roslev, Dania„Malarstwo", Polskie Radio LublinGaleria Obok, Tychy„Malarstwo" - Wiejski Dom Kultury, Dołhobrody 2012„Lustro" - Galeria RAL 2010, Warszawa„Matka" - Galeria Oranżeria, Radzyński Ośrodek Kultury, Radzyń Podlaski„Dom" - Muzeum Miejskie Sztygarka, Dąbrowa Górnicza„Malarstwo" - Muzeum Okręgowe, Sandomierz„Malarstwo" - Muzeum Sztuki - filia Obwodowego Muzeum Krajoznawczego, Brześć, BiałoruśGaleria Piramida, Książnica Pomorska, Szczecin„Malarstwo, grafika, rysunek" - Płocka Galeria Sztuki, Płock 2011„Malarstwo" - Galeria Na Wprost, Iława„Pejzaże i portrety" - Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego, BiałystokGaleria Od czasu do Czasu, GdyniaGaleria P, Miejskie Centrum Kultury, Plonsk„Malarstwo i rysunek - wystawa monograficzna" - Muzeum Południowego Podlasia, Biała-PodlaskaStanislaw Baj - „Wszystko płynie" - Galera aTAK, WarszawaMalarstwo" - Muzeum Miejskie, SławkówGaleria J, Łódź„Zmysły sztuki" - Muzeum Pałacw Wilanowie, Warszawa 2010Galeria sztuki MM, Chorzowskie Centrum Kultury, ChorzówGaleria ES, Międzyrzec Podlaski„Rzeka" - Galeria Brama Dom Architekta, Kazimierz Dolny„Malarstwo" - Galeria Miejskiego Domu Kultury, Minsk Mazowiecki„Malarstwo" - Dom Pracy Twórczej, RadziejowiceGaleria Sztuki Wystawa, Warszawa„Matka" - Aula Politechniki Warszawskiej, Warszawa„Malarstwo" - Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, Włodawa 2009„Matka" - Kościół św. Jana Chrzciciela, Olsztyn k. Częstochowy„Rzeka" - Galeria Brama, Dom Architekta, Kazimierz DolnyGaleria Rogatka Wydziału Sztuki Politechniki Radomskiej, Radom„Rzeka Bug" - Muzeum Diecezjalne, RzeszówGaleria Test, Warszawa„....a czas płynie" - Biblioteka Miejska, Wyszków„Malarstwo" - Galeria Sztuki Wirydarz, Lublin 2008Biuro Wystaw Artystycznych, Skierniewice„Matka" - Muzeum Diecezjalne, Rzeszów„Matka" - Muzeum Ziemi Chełmskiej, ChełmGaleria Brama Dom Architekta, Kazimierz DolnyGaleria Lufcik, Warszawa2007/2008Galeria Miejska, Sibiu, RumuniaPałac Królewski, Sinaja, RumuniaInstytut Sztuki, Hunedoara, MołdawiaWybrane wystawy zbiorowe:
2023"Bug - Brda. Dwie rzeki. Baj - Fogtt" - Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym""30 i 3" Nowe Początki - Ilona Gawrońska i Stanisław Baj" - Muzeum im. J. Kasprowicza w Inowrocławiu 2022„Takie trio: Baj, Gliszczyński, Lupa. Rezonanse sztuki XII.” - Narodowe Forum Muzyki, Wrocław; 2021„Nad morzem mgieł, Stanisław Baj, Rafał Borcz”, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, Bydgoszcz; 2020„Gdansk-Warszawa. Wspólne historie - kryterium koloru" - Galeria Salon Akademii, Warszawa, Galeria Zbrojownia Sztuki, Gdansk;„,Rzeka", Festiwal Języka Polskiego, Szczebrzeszyn„Kolory Przemian - Malarstwo polskie z kolekcji Krzysztofa Musiała" - Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie 2019„Claritas" - Venice Exibition Gallery, Wenecja; 2017„Cultus Terrae" - Galeria Sztuki Współczesnej BWA Sokół, Nowy Sącz„Stuka l. 80." - Galeria 72, Muzeum Ziemi Chełmskiej, Chełm„Alfabet sztuki" - Miejska Galeria Sztuki im. Władysława hr. Zamoyskiego, Zakopane„Lubliniana 2017 - artyści z okazji 700-lecia nadania praw miejskich Lublinowi" - Galeria Sztuki Wirydarz, Lublin„Kafka - przełamywanie granic" - Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynieoraz:Galeria Zamek w Reszlu; GaleriaSztuki Współczesnej„Elektrownia" w Czeladzi;Galeria Profil w Poznaniu (2018);Nowohuckie Centrum Kultury w Krakowie;Muzeum Ziemi Wiśnickiej, Zamek w Nowym Wiśniczu (2018);Muzeum Górnośląskie w Bytomiu (2018);OKO - Opavská kulturní organizace, Opava, Republika Czeska (2019) 2013„Pejzaż południa 2012. Siesta" - Galeria aTAK, Warszawa 2012„Black, White & Grey" z kolekcji Galerii 72 Muzeum Ziemi Chełmskiej, Chełm„Uczta u mistrzów" - Pałac Sztuki Krakow 2011Forum Malarstwa Polskiego - Ostrowiec Świętokrzyski, Rzeszów, Wałbrzych„Przestrzeń malarstwa II”, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia, RadomVI Forum Malarstwa Polskiego „Widzieć”, Galeria BWA, Wałbrzych„Przenikanie" - Galeria aTAK, Warszawa„Inspirowane Miloszem"- Polska Galeria Artystyczna „Znad Wilii’”, Wilno, Litwa 2010Galeria Zamek Reszel, ReszelForum Malarstwa Polskiego, Lesko„Warszawa - Praga", wystawa pedagogów ASP w Warszawie - Akademia Sztuk Pięknych w St Petersburgu, St Petersburg, RosjaXXIII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego - Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie 2009Kolegium Sztuk Pięknych UMCS w Lublinie, Kazimierz Dolny„Aktualny obraz" - Królikarnia Oddział Muzeum Narodowego, Warszawa„Malarstwo czy obraz" - Heidelberg, Niemcy„Znaki pogranicza" - Międzynarodowe Warsztaty Malarskie, Rzepedź„Dziejba leśna", Muzeum Zamojskie, Zamość„Kolekcja sztuki współczesnej" - Galeria 72, Muzeum Ziemi Chełmskiej, Chełm„Ars Longa Vita Brevis" - Galeria Rampa, Kolekcja Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, Warszawa 2008Wystawa malarstwa polskiego Exhibition Committee of the Regions, Bruksela, Belgia„Piękno w sztuce" - ASP w Krakowie,Muzeum Diecezjalne w Krakowie,Muzeum Diecezjalne w RzeszowieFilmy / wywiady / wydawnictwa
Wojciech Bonowicz, "Bug wie. Rozmowa z malarzem Stanisławem Bajem", Tygodnik Powszechny, nr 27/ 2023, Kraków"Stanisław Baj: rzeka Bug powoduje we mnie zachłanność do malowania", wywiad Pawła Siwka z prof. Stanisławem Bajem, Polskie Radio program II, 1.03.2023, Warszawa"Stanisław Baj", M. Sołtys, W. Myśliwski, A. Wachta, Wydawnictwo Bosz, Olszanica, 2023, "Baj. Malarstwo", A. Wachta, Wydawnictwo Bosz, Olszanica, 2022Tomasz Brudnowski, "Stanisław Baj - Gródek nad Bugiem" Beata Pietryczuk, "Dwie gaduły" "Samanty Belling rozmowy o sztuce""Na smętarzu mieszkać będę"Julita Fajks, Bogusław Smolik, "Prof. Stanisław Baj - życie i twórczość" Dorota Grzymała, "Światło rzeki" część 1., część 2., część 3., część 4.Renata Kaczmarek, "Stanisław Baj. Portret nadbużański malarza" Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert, Cykl: Rozmowy z Andrzejem Doboszem, Z pamięci. Stanisław Baj., TVP 2019Hanna Kramarczuk, „Przemijanie w obrazach Stanisława Baja", 2017Małgorzata Ziętkiewicz, „Wysokie C - Stanislaw Baj - Bug" TV POLSAT, 2014Łukasz Radwan, Z wystawy w Galerii Od Czasu do Czasu, Gdynia, Canal+, 2011Andrzej Fidyk, „Polskie migracje - polskie marzenia" do Pawilonu Polskiego na EXPO 2010, Szanghaj, ChinyAleksandra Panisko, „Zakorzenienie", TVP Kultura, 2008Wojciech Majewski, „Bajowy świat" TVP 2, 1995Beata Pankau, Jacek Sawicki, „Twarze Stanistawa Baja", 1994Wojciech Iwański, „Stanislaw Baj - miejsce", TVP 1, 1978 Autorzy fotografii:Agata CiołekHalina PłuciennikStrona tytułowa: Michał GruszczyńskiStrona o Stanisławie Baju: Piotr PękalaWiesław Myśliwski i Stanisław Baj: Jacek Martini-Kielan